در شب یلدا یا شب چله، جشنها و شب نشینیهایی که توسط مردم در تمام نقاط کشور برگزار میشود، یک سنت باستانی بهشمار میرود که تا به امروز نه تنها از ارزش آن چیزی کم نشده است بلکه جایگاه بهخصوصی نزد ایرانیان یافته است.
در شب یلدا، آداب و رسوم کشور ما متفاوتتر از سایر کشورها است که ما در این بخش از مجموعه لیزر استودیو قصد داریم هر آنچه که مربوط به این شب خاص است، از شب یلدا چیست؟ تاریخچه شب چله و آداب و رسوم یلدا در ایران تا خرید تاپر شب یلدا، استندهای مخصوص شب یلدا و تزیین شب یلدا را برای شما کاربران عزیز بازگو نماییم.
خرید استند یلدا
شب یلدا چیست؟
شب چله یا «شب یلدا»، از جشنهای باستانی ایرانی است و بهعنوان بلندترین شب سال، در آخرین شب پاییز، با علاقه و اشتیاق زیادی جشن گرفته میشود.
جشن شب یلدا از غروب آخرین روز پاییز آغاز و با طلوع آفتاب در نخستین روز زمستان به پایان میرسد. شب چله از زمان قبل و همچنان بعد از اسلام، در فرهنگ ایران جایگاه ویژهای داشته و همواره انگیزهای برای ارتباط بیشتر و پیوند محکمتر خانوادهها و بستگان دور و نزدیک، دور سفرهای پربرکت فراهم میکند. با نزدیک شدن شب یلدا، هیجان توصیف ناپذیری در بین خانوادههای ایرانی به پا میشود؛ زیرا میخواهند خود را برای شب چله آماده کنند. خرید آجیل و میوههایی مانند هندوانه، خرمالو و انار، از اولین کارهایی است که ایرانیها در شب یلدا انجام میدهند.
شب یلدا از کجا شروع شد؟
شب یلدا از فاصله زمانی بین غروب آفتاب ۳۰ آذر تا طلوع آفتاب ۱ دی محسوب میشود. محمد حسین بن خلف تبریزی در کتاب برهان قاطع خود، در تفسیر کلمه «یلدا» نوشته است:
[ یلدا شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که اول جدَی و آخر قوس باشد و آن دراز ترین شبها است.]
ایرانیان باستان در گذشته شب چله را در دامنه کوههای البرز سپری میکردند و تا طلوع پرتو پگاه و زایش دوباره خورشید به انتظار مینشستند. در برخی از پرستشگاههای پیروان آیین مهر هم در شب یلدا مراسم نیایش بر پا بود تا از خداوند طلب شکست اهریمن و پیروزی مهر را کنند.
فاصله خورشید با مدار سماوی به طولانیترین اندازه خود در شب یلدا میرسد؛ به همین علت طولانیترین شب سال اتفاق میافتد؛ البته این طولانی بودن فقط یک دقیقه با شبهای دیگر تفاوت دارد. به تاریخ میلادی زمان شب یلدا مصادف با شب ۲۱ دسامبر است که این تاریخ در سالهای کبیسه به ۲۰ دسامبر تغییر میکند.
همچنین بخوانید: تاریخ هالووین در ایران چه روزی است
تاریخچه شب یلدا
همانطور که اشاره شد، به آخرین شب پاییز و طولانی ترین شب سال، شب یلدا گفته میشود که با نامهایی مانند شب چله، خورشید شکستناپذیر، میلاد مهر و… هم میشناسند. قدمت مراسم شب چله بین ایرانیها بالغ بر ۷ هزار سال است؛ در واقع فلسفه شب یلدا این است که اجداد ما به این نتیجه رسیده بودند که بلندترین شب سال، اولین شب زمستان است. با توجه به اینکه حکومتها در هیچ دورهای از تاریخ ایران، لزومی بر برگزاری این شب نمیدیدند؛ ایرانیان از دوران کهن، یلدا را پاس داشتهاند.
خرید استند یلدا مبارک
شغل مردم دوران گذشته دامداری و کشاورزی بود و زندگی خود را مطابق با طبیعت تنظیم میکردند؛ بهگونهای که تغییر فصل و کوتاهی یا بلندی شب و روز بر زندگی آنها تاثیری زیادی داشت. در نتیجه اهمیت خاصی برای نور، گرما و بلندی روزها قائل بودند و آن را پسندیده و نیکو میدانستند؛ اما زمستان، سرما و شبهای بلند آن چندان خوشایند آنها نبود. در آیین مهر، آخرین شب پاییز بیانگر شب تولد خورشید است؛ هنگامی که ایزد مهر درست در سیاهی شبی سرد و بلند، از غاری در کوههای البرز نمایان میشود و خورشید نورافزا را به هدیه میآورد. در واقع شب یلدا، شب تولد و ظهور خورشید بهشمار میرود. بر اساس تقویم مردم ایران باستان نیز یلدا مصادف با شب تولد خورشید است و با توجه به اینکه خورشید و مهر ارتباط فشردهای با هم دارند، یکی نیستند. پس از آنکه ایرانیان به آیین زرتشت روی آوردند، آداب و رسوم آیین مهر به قسمتی از آیین زرتشت تبدیل شد.
با توجه به آنچه در کتاب آثار الباقیه آمده، زرتشتیان روز اول دی را (خور روز) یا روز خورشید میدانستند؛ و به جشنی که در این روز برگزار میشد، (نود روز) میگفتند؛ به این دلیل که مدت زمان شب یلدا تا عید نوروز ۹۰ روز بود.
خرید مینی تاپر هندوانه
همچنین بخوانید: تزیین کیک پاییزی
شب یلدا در ایران
براساس نوشتههای کتاب «قانون مسعودی»، اولین روز از دی ماه «خره روز یا خرم روز» نام داشت و به اهورامزدا نسبت داده شده بود. در عصر ساسانیان، هنگام که دین زرتشت بهعنوان دین رسمی کشور معرفی شد، در نهادهای حکومتی و در زندگی مردم، اهمیت آیین مهر همچنان آشکار بود؛ امری که در نقشهای بهجامانده از این عصر به وضوح نمایان است. طبق سنتی کهن در آیین مهر، پادشاهان ایرانی با فرا رسیدن روز اول دی، تاج و تخت شاهی را رها میکردند و با پوشیدن جامهای سپید به صحرا میرفتند و بر روی فرشی سپید مینشستند. در این روز نگهبانان کاخ و خدمتکاران آزاد بودند و همچون مردم عادی زندگی میکردند. بدین گونه که همه از پادشاه تا مردم عادی، مقامی یکسان داشتند و هیچکس حق دستور دادن به دیگران را نداشت. همچنین در این روز ریختن خون، حتی گوسفند و مرغ و همینطور جنگیدن ممنوع بود. نیروهای دشمن ایران هم که به این موضوع واقف بودند، بهطور موقت دست از جنگ و کشتار برمیداشتند که گاها به صلح طولانی میانجامید.
مردمان ایران باستان به احترام اهورامزدا و مهر، گرد هم میآمدند و به خوردن، نوشیدن و شادمانی میپرداختند. در این شب سفرهای به نام (میَزد به معنای میزبانی) پهن میکردند که در این سفره، میوههای فصل و خشکبار و آجیل وجود داشت که در زبان زرتشتیان، «لُرک» گفته میشد. اسباب نیایش نظیر بخوردان، آتشدان، عطردان و… هم در این سفره قرار میگرفت.
شاید برایتان جالب باشد: تاپر کیک چیست؟
شب یلدا در مسیحیت
درخصوص سوال شب یلدا چیست توضیحاتی را ارائه دادیم اما در دین مسیحیت چطور؟ پس از گسترش آیین مهر در اروپا، مراسم (شب چله) شب یلدا به مناسبت روز زایش مهر و نور برگزار میشد. تا آنجا که پس از رواج مسیحیت، آداب و رسوم این آیین، میان رومیان و در زندگی مردم همواره باقی ماند. سال ۳۵۰ میلادی فرقههای مختلف مسیحیت به این نتیجه رسیدند که روز ۶ ژانویه را روز میلاد مسیح (ع) معرفی کنند؛ اما با نفوذ آیین مهر، کلیسای روم مجبور شد تا روز تولد عیسی مسیح (ع) را در همان روز تولد (میترا یا مهر) قرار دهد تا جشن آیین مهر، با این کار به فراموشی سپرده شود. با افزایش قدرت کلیسای روم، کمکم فرقههای دیگر مسیحیت هم همین روند را در پیش گرفتند؛ اما همچنان کلیسای ارمنی و ارتدوکس شرقی میلاد مسیح (ع) را روز ششم ژانویه میدانند. دانشمندان معتقدند که ٢١ یا ٢۵ دسامبر براساس اشارههای انجیل به فصل زراعت، اعتدال هوا و تاریخ اولیه مسیحیت اختصاص دارد و این روز بهعنوان میلاد عیسی مسیح (ع) به حساب نمیآید. اولین جشنهای کریسمس، هدیه و میراثی از ایران باستان به دنیا هستند که تا به امروز زنده و پابرجا ماندهاند.
واژه (نوئل) ریشهای رومی دارد که از (ناتال)، به معنای تولد گرفته شده است. همچنین کلاه بابانوئل به کلاه عالمان آیین مهر شباهت دارد؛ نکته جالبتر اینکه، در مراسم کریسمس، درخت کاج و ستاره روی آن هم میراث آیین مهر محسوب میشود. رومیان درختان همیشه سبز همچون کاج را نماد قدرت و غلبه میترا بر زمستان و سرما میدانستند. میتوان در سنگ تراشیهای جا مانده از آیین مهر، شاهد درخت کاج یا سرو در کنار مهر و آناهیتا بود که در نقشهای تزیینی ایرانی به شکل بتهجقه ترسیم شدهاند.
خریدتاپر یلدا مبارک
علت نامگذاری شب یلدا
پس از یافتن پاسخ شب یلدا چیست؟ یلدا برگرفته از زبان سُریانی که به معنای زایش و تولد است. سریانی زبان مرسوم مسیحیها بوده که از تحقیق و بررسی در کتب تاریخی واژه نامهها اخذ شده است. ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ و تقویم شناس، با نام میلاد اکبر از شب یلدا یاد میکند و آن را میلاد خورشید دانسته است. کلمه یلدا بهصورت دقیق پیدا نیست که چگونه و از چه زمانی وارد زبان فارسی شده است اینطور که از مورخان برآمده، مسیحیان اولیه که در روم زندگی میکردند با سختیهای فراوانی مواجه بودند و عدهای از آنها تصمیم به مهاجرت به ایران میکنند و به دلیل نزدیک بودن فرهنگها این کلمه نسریانی به زبان فارسی راه مییابد.
شاید برایتان جالب باشد: چرا شب یلدا را جشن می گیریم
نمونه تزیین شب یلدا
خوراکیهای اصلی شب یلدا شامل آجیل شب یلدا، لبو، انار، هندوانه و کتاب حافظ هستند. اگر شما سفرهای ساده و درعینحال شیک برای شب یلدا انتخاب میکنید، توصیه میکنیم با رومیزی، ظرفهای زیبا با تم یک شکل، شمع و گل میزتان را تزیین نمایید. امروزه استفاده از دسرها و شیرینیهایی با طعم و تزیین انار و هندوانه بسیار مرسوم شده است. میتوانید کیک اناری یا کوکی و چیز کیک هندوانهای، پاستیل و ژله هندوانهای را هم به سفره شب یلدای خود اضافه کنید.
یکی از ایدههای جذاب برای تزیین سفره شب چله، استفاده از سفرههای مخملی در رنگهای قرمز یا سبز است که به آن رنگ و رویی گرم و زیبا میبخشد. علاوهبر این استفاده از ظرفهای مسی و برنجی به جای ظرفهای بلور تمی سنتی به سفرهی شما میدهد. کم کردن نور و جایگزین کردن آن با نور شمع باعث گرمتر شدن سفره میگردد. میتوانید نور بخشی از خانه را که سفره یلدا را در آن قسمت میچینید کمتر کنید و شمعهای سفره را بیشتر کنید. همچنین خرید تاپر شب یلدا نیز از دیگر ایده های تزیین سفره می باشد.
خوراکیهای شب یلدا
با توجه به اینکه آداب و رسوم شب یلدا در ایران همچنان پابرجاست، با این حال چیدمان سفره شب یلدای هر شهر، براساس آداب و رسوم خود متفاوت است؛ اما از خوراکیهای مرسوم شب چله انار، هندوانه و پشمک است. نمیتوان غذای ویژهای را نام برد و گفت این حتما مخصوص شب یلدا است، چراکه ممکن است هر جای کشور ما با دیگری متفاوت باشند؛ با اینحال چند مورد وجود دارند که از هم شاخصتر هستند که در ادامه اشاره خواهیم کرد:
- همانطور که میدانید یکی از میوههای شب یلدا هندوانه است. رنگ سرخ هندوانه یادآور حرارت و گرمای تابستان و نماد خورشید است. به باور ایرانان خوردن آن در شب چله سبب میشود که در تمام زمستان، سرما و بیماری بر شما غلبه نکند.
- یکی دیگر از میوههای شب چله، انار این میوه بهشتی و پرخاصیت است که در ایران باستان دانههای زیاد آن را نشانه برکت و باروری و رنگ قرمز انار را نماد خورشید و شادی میدانستند و معتقد بودند نمادی از شادی و زایش است که با خوردن انار در شب چله انرژی و جانی تازه میگیریم.
شاید برایتان جالب باشد: خرید تاپر عروس و داماد
سایر خوراکی های شب یلدا
- در گذشته پای ثابت شب چله کدو بود، زیرا کدو هم زمستانی و گرم است. آش کدو و انواع خورش کدو خوراکیهای شب یلدا بودند که در تمام نقاط مختلف کشورمان با دستورالعملهای مختلفی درست میشدند. در جنوب کشور، کدو را به همراه پیاز داغ سرخ میکنند و مقداری دانه انار آب گرفته بر روی آن میریزند و این خوراکی ترش و شیرین را بهعنوان یک وعده غذایی صرف میکنند. بهتر است این میوه سرشار از آنتی اکسیدان و زرد رنگ در سفرههای شب یلدای ما باشد، چراکه هم خاصیت زیادی دارد و هم میتوان با آن غذاهایی بسیاری درست کرد.
- لبو، سیب قرمز و میوههای دیگر فصل نیز در سفره شب یلدا گذاشته میشود.
- آجیل که شامل پسته، انواع تخمه، مغز بادام، گردو، فندق، و … است هم از پایههای ثابت سفره شب یلدا است.
- میوههای خشک شامل مویز، انجیر، برگه هلو، کشمش و…، سنجد، نقل گندمک یا گندم برشته، نخود برشته، شاهدانه و برنجک از تنقلات رایج شب یلدا هستند.
- پشمک و باسلوق از شیرینیهای رایج سفره شب چله هستند که بیشتر مردم مخصوصا بچهها به آنها علاقه زیادی دارند.
خریدتاپر یلدا مبارک
خرید تاپر کیک یلدا
برای جلوهی بهتر چیدمان شب یلدا و تزیین هدیه های این شب، تاپر کیک یلدا گزینه مناسبی است. یکی از نمونههای پرطرفدار این تاپرها، تاپر یلدا بر روی کیک است. با استفاده از تاپر کیک یلدا می توانید کیکی را که برای شب یلدا خریداری یا پختهاید را تزیین کنید.
با خرید تاپر کیک یلدا میتوانید با صرف هزینهای مناسب کیکی شیک و متناسب با مناسبت این شب داشته باشید. معمولاً طرحهای تاپر یلدا رنگ و نمای زیبایی دارند و باعث جلب توجه می شوند.
خرید تاپر من عاشق یلدای این خونم
همچنین بخوانید: خرید تاپر کریسمس و هالووین
استندهای مخصوص شب یلدا
یکی دیگر از لوازم تزیینی، استندها هستند که قرار گرفتن آنها در مراسم شب یلدا، در کنار تزیینات شب چله، به زیبایی و منحصربه فرد بودن سفره کمک میکند، یکی از انواع استندها برای تزیین این شب به یاد ماندنی، استند پایهدار شب یلدا است. این استند با نوشته شب یلدا و طرح انار در گوشه استند با ترکیب رنگ قرمز و سبز طراحی بسیار جذابی دارد؛ شما میتوانید با لوازم تزیینی یلدا عکسهای یادگاری شب یلدای خود را خاصتر و زیباتر کنید. در نهایت امیدواریم این مطلب راهنماییهای کاربردی را برای تزیین شب یلدا و همچنین اینکه شب یلدا چیست را در اختیارتان قرار داده باشد. جهت خرید استند یلدا، خرید تاپر کیک یلدا و خرید تاپر شب یلدا به سایت لیزر استودیو مراجعه فرمایید.
خرید استند شب یلدا